- Αντωνίνος o Ευσεβής
- (Τίτος Αυρήλιος Φούλβος Βοϊόνιος Άριος Αντωνίνος, 86 – 161 μ.Χ.). Ρωμαίος αυτοκράτορας (138-161). Αναφέρεται στην ιστορία ως πιο πράος και ο πιο δίκαιος αυτοκράτορας της Ρώμης. Η σύγκλητος του απέδωσε για τις αρετές του τον τιμητικό τίτλο του Ευσεβούς (Pius)με τον οποίο είναι γνωστός, και o λαός τον ονόμασε πατέρα του ανθρώπινου γένους. Γεννήθηκε στο Λανούβιο από οικογένεια γαλατικής καταγωγής και τον υιοθέτησε ο αυτοκράτορας Αδριανός, τον οποίο διαδέχτηκε το 138 μ.Χ. Απλός και αδιάφορος για τη θορυβώδη ζωή της πρωτεύουσας, έζησε απομονωμένος στην έπαυλή του στο Λόριο, όχι μακριά από τη Ρώμη. Υπήρξε τόσο συνετός κυβερνήτης, ώστε όταν πέθανε άφησε το δημόσιο ταμείο γεμάτο, γεγονός αρκετά ασυνήθιστο. Ανέπτυξε έντονη δραστηριότητα προς όφελος του λαού, ανοικοδομώντας πόλεις κατεστραμμένες από τον πόλεμο,βελτιώνοντας τη νομική θέση των δούλων, χαλιναγωγώντας την απληστία των διοικητών των επαρχιών και δημιουργώντας αγαθοεργά ιδρύματα. Μετά την ανάγνωση της απολογίας του αγίου Ιουστίνου, απαγόρευσε τους διωγμούς κατά των χριστιανών. Ενίσχυσε τα σύνορα του κράτους καταστέλλοντας εξεγέρσεις και συμπληρώνοντας τα τείχη των συνόρων (limes)ιδιαίτερα στη Βρετανία, με το περίφημο τείχος που φέρει το όνομά του (Kallum Antonini). Πέθανε σε ηλικία 75 ετών, αφού υιοθέτησε ως διάδοχό του τον Μάρκο Αυρήλιο, ανιψιό της συζύγου του Φαουστίνας. Ο τελευταίος πήρε το όνομα Α., γι’ αυτό οι ιστορικοί αποκαλούν τους δύο μεγάλους αυτοκράτορες και χαρακτηρίζουν ως αιώνα των Α. την πιο ευτυχή εποχή της Ρωμαϊκής αυτοκρατορίας. Το όνομα Α. υιοθέτησαν αργότερα και άλλοι Ρωμαίοι αυτοκράτορες (π.χ. ο Κόμμοδος και ο Καρακάλλας), γεγονός που δείχνει πόσο τον τιμούσαν και πόσο ζωντανή έμεινε η μνήμη του μεγάλουαυτοκράτορα.
Η πύλη του Αντωνίνου του Ευσεβούς στη Σπεϊτλά της Τυνησίας, μια μικρή πόλη με αξιόλογα αρχαιολογικά ευρήματα.
Μαρμάρινη κεφαλή του Ρωμαίου αυτοκράτορα Αντωνίνου του Ευσεβούς (Μουσείο του Λούβρου, Παρίσι· φωτ. Igda).
Dictionary of Greek. 2013.